کشاورزی روز

پرتقال (به دری: مالته) میوه‌ای از خانواده مرکبات می‌باشد. درخت آن همیشه سبز است و ارتفاع آن تا ۱۰ متر هم می‌رسد.

ریشه پرتقال از جنوب شرقی آسیا (چین و هند) می‌باشد و یک میوه پیوندی است که در دوران باستان احتمالاً با پیوند نارنگی و پومیلو پرورش داده شد. نوع ایرانی Persian Orange که ایتالیایی‌ها از قرن ۱۱ میلادی کشت آن را در جنوب اروپا رایج کردند تلخ بود و جای خود را از قرن ۱۵ میلادی به نوع شیرین تر داد که تاجران کشور پرتغال از هندوستان وارد و کشت کردند. برای همین هم در بسیاری از زبان‌های دنیا (یونانی، ترکی، ایرانی، عربی، بلغاری، گرجی و زبان جنوب ایتالیا) امروزه هنوز لغت میوه پرتقال با کشور پرتغال تشابه اسمی دارد. البته ریشه لغت انگلیسی (Orange) از نارنگ (سانسکریت) آمده و هم‌ریشه واژه نارنج (فارسی) و واژه‌های مشابه در بسیاری از زبان‌های دیگر از جمله ارمنی، اسپانیایی، و عربی می‌باشد. در بعضی زبانها هم (نظیر هلندی و آلمانی) آن را سیب چینی (بواسطه مبداء این میوه) می‌خوانند.[۲]

معروف‌ترین گونه اصلاح شده پرتقال در دنیا تامسون ناول می‌باشد. بیروت، پایتخت لبنان نیز یکی از معروفترین مکان‌های پرورش آن درجهان می‌باشد که پرتغال بیروتی آن نیز معروف است.

پرتقال سرشار از ویتامین ث است. پرتقال درخت کوچکی است دارای برگ‌های سبز و گل‌های سفید، پوست پرتقال نارنجی رنگ، کمی ناصاف و میوه آن بسته به انواع مختلف شیرین و ترش، زرد رنگ و یا قرمز می‌باشد. پرتقال یکی از قدیمی‌ترین میوه‌هایی است که بشر از آن استفاده می‌کرده‌است و در حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح کنفوسیوس از آن نام برده‌است. در حال حاضر بیشتر از ۲۰۰ نوع پرتقال در آمریکا کشت می‌شود.

پرتقال اولیه، کوچک، تلخ و پر از هسته بوده‌است که در اثر تربیت مهندسی ژنتیکی و همچنین انتخاب نوع بهتر و کود کافی درشت تر و شیرین تر شده‌است. پرتقال ابتدا از چین به هندوستان برده شده و سپس آنجا به نقاط دیگر دنیا راه یافت.

ترکیبات شیمیایی

پرتقال یکی از غنی‌ترین منابع ویتامین C می‌باشد.[۳] البته باید دقت کرد که ویتامین C در اثر سرما و گرمای زیاد از بین می‌رود. اسانسی که از گلهای پرتقال گرفته می‌شود بنام روغن نرولی Neroli Oil معروف است که دارای بوئی بسیار مطبوع بوده و خیلی گران است و در عطر سازی از آن استفاده می‌شود.

طریقه کاشت و نگهداری درخت پرتقال و مرکبات

درختان مرکبات از جمله گیاهانی هستند که باید در کاشت و هم در نحوه نگهداری آن بیشتر دقت شود

مرکبات را آفت و مریضی های زیادی تهدید میکند که باید به موقع آن را سم پاشی کرد که سمپاشی مرکبات از خردادماه هر سال تا مهر ماه در هر ۱۵ روز انجام میشود.

همانطور که میدانید مرکبات در مناطقی که داری هوایی مرطوب هستند به خوبی رشد میکند مثل شمال ایران

موضوعی که باید هنگام کاشت نهال مرکبات به آن توجه کرد خاک و زهکشی بودن مکان آن است چرا که درختان مرکبات از زمینهایی با خاکهای رسی و زمینهایی که دائما آب در آن تجمع میکند خوششان نمیاید و رشد خوبی نخواهند کرد.

درسته مرکبات در شمال ایران به خوبی رشد میکند اما ریشه آن از آب زیاد بیزار است در عین حال خشکی هم به درخت آسیب میزند در کل باید خاک این درخت همیشه مرطوب باشد و هیچوقت آب زیاد در اطراف ریشه ماند نکند.

برای اینکه ریشه در معرض آب زیادی نباشد خاک اطراف درخت را به قطر حدود ۱ متر به صورت تپه درست میکنن و بر روی آن تپه میکارند تا به خوبی ریشه تنفس کند و در آب غرق نشود.

خاک مناسب برای کاشت نهال مرکبات:  ۱۵ درصد ماسه – ۱۵ درصد برگ جنگلی – ۲۵ درصد کود دامی- ۴۵  درصد هم خاک باغچه یا همان خاکی که از  چاله ای که برای نهال میکنید در میارید.

زمان مناسب کاشت : مرکبات را تقریبا در همه فصول به غیر از تابستان میتوانید بکارید.

ابعاد گودال برای کاشت نهال : ۷۰*۷۰*۷۰

کاشت اصولی:  بعداز تهیه نهال مرغوب گودالی به ابعاد ۷۰*۷۰*۷۰ حفر کنید سپس ترکیب خاکی که در بالا گفته شد را خوب باهم مخلوط کنید یعنی ۱۰ بیل ماسه – ۱۰ بیل برگ – ۱۵ الی ۲۰۰ بیل کود دامی پوسیده را باخاکی که از گودال در میارید خوب مخلوط کنید و بعد گودالی را که حفر شده را از خاکی که درست  کردین پر کنید یعنی کل گودال از خاک پر شود ، حالا موقع آن رسیده که نهال را روی مرکز خاکی که درون گودال ریختین بزارید و دورتا دور آن را از همان خاک پر کنید و کاملا دور ریشه را به قطر حدود یک متر بگیرد در واقع مرکبات را در شمال کشور که بارندگی زیاده باید روی زمین کاشت نه درون زمین این نوع کاشت باعث میشود که اب زیاد دور ریشه درخت جمع نشود .

ضمنا اگر زمین شما داری زهکشی خوبی نیست و آب زیاد جمع میشود نهال را بالاتر بکارید یعنی مقداری خاک بیشتر بریزید و نهال را روی آن بکارید.

تولیدکنندگان بیش‌ترین پرتقال — ۲۰۰۵ (میلیون تُن)

تولیدکنندگان بیش‌ترین پرتقال — ۲۰۰۵ (میلیون تُن)
برزیل	۱۸٫۵
ایالات متحده آمریکا	۹٫۱
هند	۴٫۴
مکزیک	۴٫۳
چین	۲٫۴
اسپانیا	۳٫۷
ایتالیا	۳٫۳
ایران	۲٫۶
مصر	۲٫۱
پاکستان	۱٫۷
مجموع جهانی	۶۸٫۵
منبع: سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (فائو)[۴]

فواید پرتقال :

 تخریب کلسترول: مطالعه بر روی جوامع سراسر دنیا نشان داده است که رژیم های غذایی سرشار از ویتامین C، به حفاظت در برابر بیماری های قلبی کمک می کند. این ویتامین از LDL  در برابر تخریب اکسیداتیو توسط رادیکال های آزاد حفاظت می کند. LDLL  تخریب شده سبب انسداد شریان ها و ابتلا به بیماری های قلبی می گردد.

کمبود ویتامین C: مقدار توصیه شده دریافت روزانه «ویتامین C»، برای خانم ها 75 میلی گرم و برای آقایان 90 میلی گرم است...

متخصصان تغذیه که توصیه به دریافت «مطلوب تغذیه ای» دارند، دریافت 400 میلی گرم برای افراد بین 25 تا 50 سال و 800 میلی گرم برای افراد بالای 50 سال را دارند. پرتقال و آب آن نقش مفیدی در تأمین این نیازمندی های روزانه «ویتامین C» ایفا می کنند.

سرماخوردگی : دریافت کافی «ویتامین C» به کاهش شدت علایم سرماخوردگی و طول مدت آن کمک می کند.

سرطان: پرتقال و آب آن سرشار از ماده مغذی گیاهی هسپریتین (hesperitin) هستند. در تحقیقات آزمایشگاهی، عصاره هیسپریتین سبب مهار رشد  سلول های سرطانی سینه و تشکیل تومور شده است. هسپریدین (یکی از انواع هسپریتین) به پیشگیری از بروز سرطان حفره دهانی کمک می کند. پوست پرتقال دارای مواد مغذی گیاهی به نام نوبیلتین و تنجرتین است که سبب متوقف کردن حملات سلول های سرطانی می شود. آب پرتقال سرشار از ماده مغذی گیاهی لیمونوئید است که آن هم دارای خواص ضد سرطانی می باشد.

همچنین تحقیقات نشان داده است افرادی که به طور منظم از مرکبات استفاده می کنند، تا 60 درصد کمتر به سرطان معده مبتلا می شوند. احتمالا «ویتامین C» در مرکبات سبب مهار تشکیل مواد سرطان زا در معده می شود. در یک تحقیق به منظور مقایسه میزان ابتلا به سرطان در اشخاصی که خیلی فراوان پرتقال می خورند با اشخاصی که خیلی کم مصرف می کنند، مشخص شده است که خطر ابتلا به سرطان نای در افراد گروه اول 50 درصد کمتر از افراد گروه دوم است.

«ویتامین C» به پیشگیری از گاستریت (نوعی التهاب لایه های پوششی دیواره معده) که خود عاملی برای تشکیل سلول های سرطانی در معده است، کمک می کند.

فیبر مرکبات از نوع نامحلول است، بنابراین به افزایش حجم مدفوع و سرعت بخشیدن به حرکت آن در دستگاه گوارش کمک می کند. به این ترتیب یکی از روش های پیشگیری از ابتلا به سرطان روده بزرگ، مصرف منظم و فراوان انواع مرکبات است.

بسته نشدن لوله عصبی در جنین: پرتقال دارای فولات است که به همراه قرص های اسید فولیک به پیشگیری از بروز اسپینا بیفیدا (بسته نشدن لوله  عصبی) در جنین کمک می کند. لذا به مادران باردار مصرف منابع اسیدفولیک از جمله پرتقال توصیه می شود.

آب مروارید: عدسی های چشم انسان به طور طبیعی حاوی مقادیر بالایی از «ویتامین C»   می باشد. افرادی که کمتر از 125 میلی گرم «ویتامین C» در روز مصرف می کنند، 4 برابر بیشتر با خطر ابتلا به آب مروارید، در مقایسه با افرادی که بیش از 5000 میلی گرم در روز مصرف دارند، مواجه می باشند. بنابراین مصرف مرکبات به حفاظت از عدسی ها در برابر آب مروارید کمک می کند.

کم خونی: «ویتامین C» به افزایش جذب آهن در رژیم غذایی کمک می کند. خصوصاً در افراد گیاهخوار افزایش مصرف غذاهای غنی از «ویتامین C» از قبیل  مرکبات، برای کاهش خطر ابتلا به کمبود آهن که سبب کم خونی می شود، ضروری است.

پرتقال به طور خاص به دلیل دارا بودن فولات برای پیشگیری از کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک مفید می باشد. 

منابع استفاده شده در مقاله : 

سایت : ویکی پدیا فارسی https://fa.wikipedia.org