سالانه بيش از هفت ميليون تن خرما در جهان توليد مي‌شود كه ايران با توليد يك ميليون تن پس از كشور مصر، رتبه دوم توليد و 14 درصد خرماي جهان را به خود اختصاص داده اما در صادرات اين محصول اقتصادي در جايگاه هفتم قرار گرفته است.
245 هزار هكتار سطح زيركشت نخلستان‌هاي كشور است كه حدود 184 هزار هكتار از اين سطح بارور بوده و به‌طور متوسط 4.5 تا 5.5 تن در هكتار محصول برداشت مي‌شود.
تاكنون 180 رقم خرما شناسايي و ثبت ژنتيكي شده است كه در 13 استان خوزستان، سيستان و بلوچستان، بوشهر، كرمان، فارس، اصفهان، ايلام، خراسان جنوبي، سمنان، كرمانشاه، كهگيلويه و بوير احمد و يزد توليد مي‌شود اما 98 درصد توليد خرما به استان‌هاي كرمان، هرمزگان، خوزستان، بوشهر، فارس، سيستان و بلوچستان اختصاص دارد.
سال گذشته به دليل خشكسالي ميزان توليد اين محصول به 800 هزار تن كاهش يافت كه امسال به گفته دبير انجمن خرماي ايران ميزان برداشت اين محصول به يك ميليون تن خواهد رسيد.
اما در حالي كه ايران دومين توليدكننده خرما در جهان است به دليل نداشتن بازارهاي جديد و بسته‌بندي‌هاي سنتي در رده هفتم صادرات اين محصول قرار گرفته و سالانه كمتر از 150 هزار تن خرما صادر مي‌كند.
از سوي ديگر كمتر از 10 درصد خرماي ايران فرآوري و بقيه به صورت خام عرضه مي‌شود. اين در حالي است كه كشورهاي اروپايي كه توليدكننده خرما هم نيستند، از اين محصول فرآورده‌ها و ارزآوري‌هاي بالايي توليد مي‌كنند؛ به‌طوري كه آلماني‌ها از هسته خرما، گليسرين استخراج مي‌كنند، در كويت عصاره دانه گرده خرما را به آب معدني اضافه مي‌كنند، كشورهاي شمال آفريقا و خاورميانه با سرعت در زمينه فرآوري خرما در حال پيشرفت هستند اما ايران در قدم اول بسته‌بندي و بازاريابي درجا زده است.
در صورتي كه بازارهاي هدف ايران خواهان خرما با بسته‌هاي بزرگ هستند، بسته‌بندي خرماي صادراتي 10 كيلوگرمي و به صورت سنتي بوده كه كشورهاي تونس و امارات با بسته‌بندي‌هاي كوچك جاي ايران را گرفته‌اند و تاجران پاكستاني، اماراتي و فرانسوي خرماي ايران را به قيمت نازلي به صورت فله‌اي مي‌خرند و پس از بسته‌بندي‌هاي كوچك و لوكس به نام خودشان صادر مي‌كنند.
همچنين به‌دليل فقدان توسعه مكانيزاسيون در كشت و برداشت سالانه يك سوم خرماي توليدي كشورمان از بين مي‌رود. همچنين تعداد زيادي از باغات خرما به دليل فرسودگي غيراقتصادي هستند و بايد احيا شوند كه وزارت جهاد كشاورزي هر ساله بودجه‌اي را به عنوان نوسازي نخلستان‌هاي فرسوده اختصاص مي‌دهد اما اگر بخواهيم در يك پروسه 10 ساله همه باغات فرسوده و غيراقتصادي خرما را نوسازي كنيم، به بودجه‌اي 10 برابر فعلي نياز است. با نوسازي باغات فرسوده خرما توليد دگرگون و كميت و كيفيت اين محصول ارتقاء چشم‌گيري خواهد داشت.
سال گذشته بيش از 174 ميليون دلار خرما صادر شد و طي سه ماهه نخست امسال نيز صادرات اين محصول با 9 درصد كاهش نسبت به مدت مشابه سال گذشته به 32.3 ميليون دلار رسيد.
خرما يكي از مهمترين محصولات باغي كشور است و نقش مهمي در امنيت غذايي، ايجاد اشتغال، حفظ و پايداري محيط زيست، اقتصاد ملي، صادرات و ارزآوري كشور دارد. همچنين كشت خرما فقط از جنبه امرار معاش كوير‌نشينان مطرح نيست و نقش خاصي در جلوگيري از پيشرفت بيابان دارد.
چهار كشور مصر، ايران، عربستان و امارات بيش از 61 درصد توليد خرماي جهان را در دست دارند.
منبع : خبرگزاری ایسنا
